Linux nedir?
Linux, bilgisayar işletim sistemlerinin en temel parçası olan çekirdek yazılımlarından bir tanesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir. Ayrıca Linux ismi, bu çekirdek kullanılarak oluşturulan işletim sistemlerini genel anlamda tanımlamak için yaygın bir kısaltma olarak da kullanılmaktadır. Örneğin Linux çekirdeği ve GNU araçları bir araya getirilerek tam bir işletim sistemi olarak sunulduğunda GNU/Linux dağıtımı olarak adlandırılır, ancak konuşma dilinde kısaca Linux olarak ifade edilmektedir.

Tux
Tux, Linux'un resmî maskotu olan, karnı balıklarla dolmuş, yeni geğirmiş, mutlu, tombul bir penguendir. Larry Ewing tarafından 1996 yılında yaratılmıştır.

Linus Torvalds
Linux çekirdeğinin yaratıcısı

Pardus
Popüler Linux dağıtımlarından Pardus/Debian'nın masaüstü ekran görüntüsü

Richard Stallman
GNU Tasarısı'nın kurucusu

Raspberry Pi
Raspberry Pi Anakartı
.jpg)
Ian Murdock
Debian Kurucusu, Alman asıllı Amerikalı bilgisayar bilimcisi ve özgür yazılımcı

Linux Web
https://www.linuxfoundation.org/

Platform desteği
Alpha, ARM, AVR32, Blackfin, ETRAX CRIS, FR-V, H8/300, Itanium, M32R, m68k, Microblaze, MIPS, MN103, PA-RISC, PowerPC, s390, S+core, SuperH, SPARC, TILE64, Unicore32, x86, Xtensa
Linux Hakkında
Dağıtımların ortaya çıkışı
Linux dağıtımı (ya da GNU/Linux dağıtımı); Linux çekirdeği, GNU araçları, bir
görüntü sunucusu ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği
sürdürülebilir şekilde yönetecek yapılandırma araçları ile oluşturulan tam bir
işletim sistemidir.
1993 Yılında Patrick Volkerding, çeşitli ağ araçları, grafik arabirimi ve diğer
araçları bir arada sunduğu bir GNU/Linux projesi başlatmıştır. Slackware adını
verdiği proje ilk GNU/Linux dağıtımıdır.Aynı yıl benzer amaçlarla Ian Murdock
tarafından Debian projesi duyurulmuştur.Debian dağıtımı hâlen yaygın kullanılan
en eski dağıtım olma özelliği taşımaktadır. Bu konudaki ayrıntılı bilgilere
Linux dağıtımları maddesinden ulaşılabilir.
GNU/Linux, gelişiminin ilk yıllarında çeşitli konferanslarda ve üniversite
çevrelerinde disketlerle çoğaltılıp elden ele dağıtılmaktaydı. Dağıtım
(distrubution) tanımına yol açan bu yöntem günümüzde internet yoluyla indirme
şeklinde yapılsa da bu terim hâlen kullanılmaktadır.
Ticari alanda kullanıma başlanması
Linux 1995 Yılında DEC Alpha ve Sun SPARC iş istasyonlarında da çalışabilir hale
getirilmiştir. 1998 Yılında ise IBM, Compaq ve Oracle Linux'a destek vermeye
başlamıştır. InfoWorld dergisi 2000 yılında sunucu bilgisayarlarda kullanılan
Red Hat Linux'u "Yılın İşletim Sistemi" ödülüne layık görmüştür.Red Hat Şirketi
2005 yılında NASDAQ-100 listesine girmeyi başarmıştır. 2004 Yılında Canonical
Ltd. tarafından duyurulan Ubuntu Linux ise sunucu sistemlerin yanında masaüstü
sistemlerde de popüler olmayı başarmıştır.
2008 Yılında Google, mobil cihazlar için geliştirdiği ve Linux çekirdeği
kullanan Android işletim sisteminin 1.0 sürümünü duyurmuştur.Sonraki yıllarda
Samsung ve Sony gibi büyük üreticilerin de mobil cihazlarınada kullandığı
Android son kullanıcı piyasasındaki en yaygın Linux tabanlı işletim sistemi
olmayı başarmıştır.
Android, 2017 yılının ilk aylarında internet kullanan cihazlar istatistiğine
göre Microsoft Windows'un kullanım oranını yakalamıştır.
Masaüstünde kullanılmaya başlaması
Linux çekirdeği tek başına çalıştırıldığında grafiksel bir masaüstü ortamı
sağlamaz. Bunun için pek çok yazılımın bir araya getirilmesi gerekmektedir.
Gerçekte 1991 yılında UNIX sistemlerde grafik arabirim sağlamak üzere
geliştirilen X386 projesi mevcuttu. Ancak projenin SGCS firmasına özgür olmayan
bir lisansla satılması ile bu projenin özgür versiyonu olan XFree86 arasında
bazı hukuki sorunlar ortaya çıktı.Ayrıca bazı teknik sorunlar projenin
gelişmesini yavaşlattı.
X.Org Konsorsiyumu 2004 yılında XFree86 kodlarını çatallayarak X Pencere
Sistemini geliştirmeye başladı ve 2005 yılında ilk sürümünü duyurdu.Ancak bu
tarihe kadar MacOS ve özellikle Microsoft Windows işletim sistemleri, masaüstü
sistem piyasasında çoktan lider ve belirleyici konuma gelmişti.
Bundan sonraki dönemde de ticari Linux dağıtımlarının gelirlerini masaüstü
yerine sunucu ve mobil sistemlerden elde ediyor olması geliştiricilerin ve
şirketlerin masaüstü ortamına desteğinin kısıtlı olmasına yol açtı. Ancak
günümüzde Linux sistemlerin GNOME, KDE, Xfce gibi gelişmiş masaüstü
teknolojileri mevcuttur, bu konudaki bilgilere Masaüstü ortamı maddesinden
ulaşılabilir.
Kullanım alanları
*İnternet sunucuları
*Ev ve ofis
*Süper bilgisayarlar
*Bulut bilişim
*Mini bilgisayarlar
*Mobil cihazlar
*Gömülü cihazlar
*Nesnelerin interneti
*Oyun ve eğlence
*Otomotiv
Telif hakkı ve isimlendirme
Linux ve çoğu GNU yazılımı GPL (Genel Kamu Lisansı) altında lisanslıdır. GPL,
Linux dağıtıcılarına kaynak kodu(ya da herhangi bir değişikliği) alıcılar için
aynı şartlar altında kullanılabilir hale getirmesini gerektirir. Yazılım
sisteminin diğer anahtar bileşenleri başka lisanslar kullanabilir. Örneğin
birçok kütüphane GNU, LGPL'yi ve GPL'nin birçok serbest versiyonunu kullanır. Ek
olarak X Pencere sistemini X.org uygulamaları MIT Lisansı'nı kullanır.
Torvalds, Linux çekirdeğinin Genel Kamu Lisansı'nın 2. versiyonundan 3.
versiyonuna geçmeyeceğini belirtir. Torvalds özellikle yeni lisansta yer alan ve
dijital haklar yönetiminde yazılım kullanımını yasaklayan bazı hükümleri
sevmemektedir ve aynı zamanda sayısı binleri bulan bütün telif hakkı
sahiplerinden izin almak kullanışsız olacaktır.
Bir kısım kitle tarafından “Linux” kelimesiyle ifade edilen çekirdek, bir kısım
kitle tarafından da GNU Tasarısı yazılım ve araçlarını içermesi nedeniyle
“GNU/Linux” diye ifade edilmekte, bu söz grubu ile adlandırılmaktadır.
Adlandırma konusundaki tartışma uzun bir süredir devam etmektedir.
Kaynakçalar
(References)


